Otoklav kullanılan tüm alet, frezler, kanal aletleri, cerrah malzemeleri, el aletlerini tüm bakteri ve virüslere karşı kimyasal dezenfektan solüsyon içerisinde bekleterek otoklavda basınçlı buhar altında sterilize etmektedir.
Otoklavlar içerisinde yüksek ısı, nemli ortam ve basınç altında bozulmayan malzemeler ve besiyerleri sterilize edilebilir. Mikroorganizmaların ölümleri basınç nedeniyle değil yüksek ısıya maruz kaldıkları için protein denaturasyonu nedeniyle olmaktadır.
Otoklav cihazları genellikle ilaç, gıda, sağlık sektörü en başta gelecek şekilde kimya, kozmetik ve üniversite gibi alanlarda sıklıkla kullanılmaktadır. Bu alanlar dışında da bir çok alanda otoklav cihazlarının kullanıldığını gözlemlemek mümkün olacaktır.
Mikropları yok ettiği için meyve ve sebze konservesi yapımında sıklıkla kullanılan otoklav cihazları dünya genelinde kullanılmaktadır. Otoklav cihazları buhar sterilizasyonu için kullanılmaktadır. Buhar sterilizasyonu her laboratuvarda kullanılan ve gerçekleştirilen önemli işlemlerden birisidir. Bu nedenle bir çok alanda otoklav cihazlarının kullanıldığına şahit olabilirsiniz.
Otoklav cihazları basınçlı buharı ile birlikte doymuş bir ortamda 121 santigrat derece sıcaklığa ulaşan bir şekilde 15 ila 20 dakika süreyle sterilizasyon yapmaktadır. Otoklav cihazı 1879 yılında Charles Chamberland tarafından icat edilmiş bir cihazdır. Günümüzde de aktif olarak sterilizasyon amacıyla kullanılmaktadır.
Otoklav cihazlarında yüksek ısı ile sterilizasyon yapıldığı için plastiklerde bu durum söz konusu olamayabiliyor. Peki plastiklerde sterilizasyon işlemleri nasıl yapılmaktadır? Oksijenli su plazması ile sterilizasyon tüm plastiklerin sterilize etmek için uygundur. Ancak bu işlem oldukça masraflı ve vir çok ekipman gerektirmektedir. Yüksek seviyelerde aktif hidroksi ve hidroksil radikaller yardımıyla 14 ila 80 dakikalık bir süre içerisinde sadece 45 derecelik sıcaklık ile sterilize ederek mikroorganizmaları öldürmektedir. Plazma ventilasyon yardımı alınarak giderilmektedir.
Sterilize edilecek olan malzemelerin otoklav cihazına yerleştirilirken sıkışık olmamaları gerekir. Kağıt yüzeyler kağıt, plastik olanlar plastik, bez olan yüzeyler için bezler ile temas ediliyor olması gerekmektedir. Gevşek yerleşim olması durumunda buhar tüm yüzeye yerleşerek sterilize işleminin sağlıklı bir şekilde yapılmasını sağlamaktadır. Aksi durumlarda sterilize işleminde sorun olabilir.