Bir maddenin üzerinde ya da içerisinde yer alan mikroorganizmaların arındırılması işleminde kullanılan cihaz otoklav cihazıdır. Sterilizasyon işlemi yapıldıktan sonra virüs, bakteri, mantar ve buna benzer tüm mikroorganizmalar yok edilmektedir. Bu işlem yapılırken çeşitli maddeler ve aletler kullanılabilmektedir. Sterilizasyon işleminde kullanılacak olan en etkili aletlerden biri otoklav cihazlarıdır.
Otoklav cihazının ilk modelleri düdüklü tencere benzeri bir şekle sahiptir. 1681 yıllında Denis Papin tarafından yapılan buhar makinelerinden sonra Mikrobiyoloji alanında Charles Chamberland tarafından icat edilen otoklav cihazı ile devam etmektedir.
Otoklav cihazları 7 bölümden oluşmaktadır. Bu bölümleri şu şekilde sıralayabiliriz;
Olarak karşımıza çıkmaktadır. Otoklav cihazlarının hemen hemen hepsinde bu saydığımız bölümler yer almaktadır. Temel olarak otoklav cihazının nasıl çalıştığını merak ediyor olabilirsiniz. Peki otoklav cihazı nasıl çalışır?
Basınçlı buhar ile sterilizasyon amacıyla kullanılan otoklav cihazı aslında buharla doymuş bir ortamda 100 oC’den daha yüksek ısı kullanarak sterilizasyon yapmaktadır. 121 oC’de 1.5 atmosfer basınç altında 15 ila 20 dakika içerisinde hastalık oluşmasına neden olabilecek tüm mikroorganizmaların ölmesine neden olabilir. Mikroorganizmalar yüksek basınç sebebiyle değil yüksek ısı nedeniyle protein denatürasyonu sebebiyle ölmektedirler.
Tüm otoklav cihazlarında hemen hemen aynı bölümler mevcuttur. Bu bölümler kazan, kapak, termostat, hava boşaltma musluğu, basınç ayarı subabı, manometre ve termometre’dir.
Sterilize edilecek olan maddelerin otoklav cihazına yerleştirilirken bazı noktalarına dikkat edilmesi gerekmektedir. Bunlar;